(prezentacja książki)
okładka oryginału
Dane bibliograficzne
| Wydanie | Miejsce wydania | Wydawca | Rok wyd. | ISBN oryginału |
| 1 | Warszawa | „Iskry” | 1990 | 83-7001-224-8 |
Autor tak pisze we wstępie o genezie książki:
… większość naszych kłopotów, a nawet tragedii, pochodzi z braku rzetelnej ścisłości w poznawaniu faktów i logiki we wnioskowaniu z nich. Ze smakiem cytuję Ł. Górnickiego (1527—1603): „(…) z głupstwa wszytki nieprawości rostą. Jeśli pirwyj nie wypurguje człowiek oczu umysłu swego a nie będzie widział tej dobrej drogi, którą iść ma, nie jest rzecz można, aby kiedy sam z siebie przystojnie żyć mógł“.
Jak Voltaire i inni myśliciele Oświecenia jestem przekonany, że największe szkody indywidualne i społeczne, a także okrucieństwa i mordy, najczęściej z głupstwa się wywodzą i głupstwem się legitymują. Rozumiem i pragnę, by Czytelnik zrozumiał słowa A B. Dobrowolskiego: „przede wszystkim głową grzeszymy“. Usiłując wprowadzić pojęcia umysłowego wstydu i umysłowego sumienia podkreślał on, że „obyczajowość i etyka umysłu staje się coraz pilniejszą potrzebą i już dziś bodajże ważniejszą od moralności, obyczajowości i etyki dotyczącej wyłącznie postępowania ludzi“.
Idę sam za sobą
Takie myśli zobowiązują do „purgowania oczu umysłu“ i upowszechniania rozsądku — to one przyświecały mi, gdy zabierałem się do pracy nad serią — ta jest piąta — książek o błędach. Wyobrażałem sobie, że kładę podwaliny pod errologię (błędoznawstwo). Sądziłem, że oczywistą rzeczą jest konieczność nauki, która byłaby odtrutką na myślenie podporządkowane wymogom propagandy, kazań i uczuć. Miałem nadzieję, że będę miał następców, że dydaktycy zajmą się kształceniem sztuki skrupulatnego informowania się, ćwiczeniem władz wnioskowania, dociekania przyczyn, odpowiedzialnego diagnozowania i prognozowania. Sądziłem, że wskazując na źródła najczęstszych błędów i fałszywego rozeznania spraw tego świata, już tym samym przyczynię się do likwidacji wielu naszych nieszczęść. Łudziłem się, że opisanie tego, co do błędów prowadzi, odegra społeczną rolę… ale cóż, od wieków potężne instytucje, religie i filozofie walczą ze złem moralnym i trudno powiedzieć, że dużo osiągnęły, a moja errologia nie ma ani kazalnic, ani katedr. Marząc o jej wielkiej roli myliłem się zgodnie z prawidłowością: Chciałbym, żeby tak było — wierzę, że tak będzie… Trzeba przeceniać swoje możliwości i celowość przedsięwzięć, by podejmować prace trudne i nie wspierane przez żadne instytucje. Wobec tego, że nikt za mną nie poszedł, idę sam za sobą.
Moje szaleństwo
Źe nikt się do errologii nie pali — zrozumiałe. „Nad wkorzenionym błędem triumf świata trudny“ (J.U. Niemcewicz), a jeśli uda się zapobiec kilku błędom, nawet katastrofom to splendor z tego niewielki. Nawet w świetle historii? Nawet w jej świetle. Historia odnotuje co najwyżej, iż był ktoś, kto usiłował zapobiec katastrofom, ale w sumie właśnie ona daje świadectwo niezwyciężonej potędze zgubnych fantasmagorii i mylnych rachub. Potykanie się z hydrą tysiącgłową jest szaleństwem, wiem o tym, ale… co warte jest życie bez odrobiny szaleństwa! W moim przypadku żywi je — poza szlachetnym zobowiązaniem — nieszlachetna wściekłość: „Gdyby głupota nie była agresywna, można by na świecie wytrzymać“ (K. Irzykowski), ale ona jest agresywna, dynamiczna, niezmordowanie czynna. Między innymi dlatego, że nie ma wątpliwości. Więc je sieję. Żeby można było wytrzymać.
Krótki opis książki/opinia tutejszej redakcji
Strzeż się tych błędów jest kolejną książką z serii dzieł Stefana Garczyńskiego, które przypominamy po dłuższej przerwie wydawniczej – w formie e-książki (e-booka). W bibliografii autora jest ona ostatnią pozycją z tego cyklu, do którego możemy zaliczyć (bezpośrednio i pośrednio): Skąd te błędy, Pamięć. Fakty i złudzenia, Z informacją na bakier, Sztuka pamiętania,…
Uzupełnia ona zatem poprzednie książki związane z „errologią”, której autor poświęcał się przez wiele lat.
W oryginale licząca 95 stron książeczka ma charakter bardziej swobodny niż dzieło podstawowe Błąd. Źródła. Unikanie. (w niektórych późniejszych odwołaniach Stefan Garczyński lubił bardziej określenie ‚zapobieganie’ niż ‚unikanie’).
Autor tak o tym pisze:
Ostatnio weszły w modę „eseje” — książki popularnonaukowe, których autorzy nie wyliczają się z każdego słowa, piszą o osobistych wrażeniach, nie wyczerpują tematu, za to pozwalają sobie na dygresje filozoficzne i społeczne. Ku uciesze własnej i — mam nadzieję Czytelnika, korzystam z tej mody, a tych, którzy odczuwają potrzebę systematycznego wykładu, odsyłam do dawniejszej pracy (Błąd. Źródła. Unikanie). W każdym razie nie dopuszczę do tego, by język wspinał się na akademickie koturny. Osobiście czuję się tym pewniej, im mniej unoszą mnie pojęcia ogólne (…)
Książka uczy pokory w zakresie naszego myślenia, wyrażania poglądów i postępowania – zwłaszcza, gdy czynimy to odruchowo, pospiesznie, nieodpowiedzialnie. Na końcu książki znajdziemy zbiorek cytatów z myślicieli i pisarzy nawiązujących do błędów.
Przydatna lektura dla chcących nauczyć się dyscypliny myślenia, a obowiązkowa dla tych, których umysły i decyzje mają wpływ na sferę społeczną.
Spis treści:
1. Objaśnienia i obietnice
Głową grzeszymy • Idę sam za sobą • Moje szaleństwo • Pstrokacizna i przykłady
2. Błąd z potrzeby
Błąd zaspokajający • Z potrzeby dobrej samooceny • Z przeceniania siebie • Ojcowski afekt • Z potrzeby znaczenia • Interes • Poczucie bezpieczeństwa • Akceptacja • Przekonanie: wiem! • Chciejstwo • Niechciejstwo • „Racjonalne“ uzasadnienia
3. Metody
Gwoli ścisłości • Zupełny brak metody • Wadliwość • Sztywność • Królestwo za błazna!
4. Na własne oczy i uszy
Wiedzieć, żeby… • Potrójne ograniczenie • Odrzucenia, przekręcenia • Plotka • Punkty odniesienia • Aspekt etyczny
5. Założenia
Milczące i nie uświadomione • Założenia magii i medycyny • W gospodarce • W psychologii i pedagogice • Z dnia powszedniego • Jakie jeszcze… • Konsekwencje
6. Manowce rozumowania
Ambitne prostactwo • Z jednego faktu • Z przeciętnej • Czynniki zakłócające • Skojarzenia, klasyfikacje, porównania, oceny • Z porównań dowody i wnioski • Porównania ze zwierzętami • Projekcje • Analogie historyczne • Podobne — niepodobne
7. Przyczyny i skutki
Skąd te głupstwa • Po, więc — przez • Ta albo inna • Ta, albo nie sama • Poza przyczyną bezpośrednią • Wspólna • Zależność odwrotna lub dwustronna • Sprawdzanie się hipotezy • Przewidywania
8. Kształcenie umysłowej czujności
Posłowie
Myśli o...
Recenzje/opinie
…
Dodaj swoją recenzję
Dostępność wersji drukowanej
Wydania oryginalne – nakład wyczerpany (tylko biblioteki, antykwariaty, aukcje).
Możliwość pozyskania poprzez nasz serwis
Ebooki Stefana Garczyńskiego udostępniamy bezpłatnie na stronie Pobranie ebooka. << zobacz!
Uwagi
Książki o podobnej tematyce
- Błąd. Źródła. Unikanie.
- Pamięć. Fakty i złudzenia.
- Sztuka pamiętania
- Skąd te błędy
- Z informacją na bakier
Uzupełnienia
- Autor porusza zagadnienia poprawnego myślenia, ale ze względu na popularny charakter książki, nie wchodzi głębiej w temat logiki formalnej. W tym zakresie zobacz wstęp do zagadnienia w artykule Podstawowe błędy w myśleniu.
- W książce wspomina się parokrotnie o pewnych … pożytkach z błędów.
Dlaczego? W uzupełnieniu zobacz:
– Artykuł Pochwała błędu (2007 r.)
– Artykuł S. Garczyńskiego – Błędy jako atut do wygrania.
Wspomóż tę stronę i czytelnictwo
1+
Zobacz jeszcze / See also
