Rozmawiać? Tak. Ale jak? – Stefan Garczyński

Prezentacja książki.

Dane bibliograficzne

Wydanie	Miejsce wydania	Wydawca	Rok wyd.	ISBN oryginału
1	Warszawa	Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne	1993	83-02-0498-7

Krótki opis książki/opinia tutejszej redakcji

Rozmawiać? Tak. Ale jak? to przedostatnia co do daty wydania książka pana Stefana (wydanie pośmiertne – 1993 r. , jeszcze wznowione w 1995).
Rzecz o sztuce rozmowy – o jej roli w kształtowaniu kontaktów międzyludzkich i naszych charakterów (walka z egocentryzmem, zbytnią pewnością siebie, wyrabianie umiejętności słuchania). Autor przypomina także o tym, co jest tak bardzo ważne z życiu społecznym – że kultura rozmowy leży u podstaw demokracji.
Ze wstępu Autora:
„Piszę o kulturze rozmowy, bo kultura w znaczeniu, w jakim tu tego słowa używam, to „wysoki poziom czegoś, zwłaszcza rozwoju intelektualnego i moralnego, ogłada, takt…” Postaram się więc opisać, na czym w rozmowie polegają poziom i takt i jak je osiągnąć. Ponieważ według słownika kultura to także „uprawa roli dla otrzymania plonu”, będę mówić o takim uprawianiu rozmowy, które zaspokaja niektóre potrzeby psychiczne, sprawia przyjemność i przynosi pożytek”.

Ta stosunkowo niewielka książeczka stanowi popularną kontynuację książek Sztuka rozmowy i O prowadzeniu rozmowy oraz w pewnym sensie nawiązuje do wielokrotnie podejmowanego przez Autora tematu błędów, jakie popełniamy w myśleniu, rozumowaniu, w dyskusjach i w codziennym życiu, gdzie rozmowa ma swoje ważne miejsce. Bo w rozmowie popełniamy nieuprawnione uogólnienia, niepotrzebnie atakujemy lub ignorujemy rozmówcę, powielamy plotki, popełniamy gafy i mnóstwo innych błędów i niestosowności, które nie sprzyjają porozumieniu ani nam samym w oczach innych.
O ile Stefan Garczyński dedykował wiele swych książek młodzieży, to w tym przypadku jest to pozycja nie tylko dla młodzieży – sztuka rozmowy towarzyszy nam całe życie, ale warto ją rozwijać od młodości. Zatem dziś znów kierujemy ją zwłaszcza do młodzieży – książeczka w postaci ebooka, dostępna w paru formatach, jest ciekawym i lekkim kompendium zapominanej sztuki rozmowy w dobie komunikacji elektronicznej, często izolującej ludzi od bezpośrednich kontaktów.
Książka nawiązuje też do tych innych dzieł Stefana Garczyńskiego, które traktują o sztuce myślenia i współżycia.
Tak jak w innych dziełach autora, mamy tu ponad setkę zdań, które można uznać za cenne motta i sentencje, co daje dodatkowy walor tej pracy.

Spis treści

(w oryginale Spis tytułów)

Osiągnąć poziom
Pozbyć się utrapionej samotności
Grać o niewiadomą stawkę
Poznawać ludzi
Poznawać siebie
Budzić zainteresowania, wspomagać pamięć, kształcić postawy
Ćwiczyć umysł
Twórczość
Nie każda, nie z każdym
Wulgus – kretyn
Pyszałek
„Gaduły są jak garnki mosiężne…”
Niewyżyty wykładowca
Mój ząb, mój zadek…
Przerywacz
Wybrzydzacz
Nie tylko oczami
Jesteście śliczne, gdy…
Postawa otwarta
Sprzężenie zwrotne
Wdzięcznie przyjmuję, chętnie daję
Czy merdanie ogonami jest puste?
Nadawanie barwy słowom
Jedno słowo
Co słychać?
Najchętniej słuchają o…
Wspólny grunt
A pamiętasz…?
Nie co przyniesie, lecz co wniesie
Podsunąć temat
Prawie wszyscy ludzie coś warci…
Nic do głowy nie przychodzi
Sensacja!
Plotka
Każdy umysł ma swój promień
Zwięźle i konkretnie
Wprost z życia
„Gdy koleją statek i żart chodzi”
Klops
Gafy
Dyskusja dyskwalifikuje?
Typowe grzechy dyskutantów
O święto słuchania cudzych argumentów
Z kim nie warto…
Dyskusja z uczuciem
Galopy w skrajność
Co rozumiesz przez…
O zaufanie i sympatię
Przekonywać niepostrzeżenie
Owocują po pewnym czasie
Kultura rozmowy u podstaw kultury demokracji
Rozmowy jako wydarzenia kulturalne i etyczne
…nad całą osobowością

Przykładowy (mały) fragment

Ćwiczyć umysł
Refleksja karmi rozmowę, a rozmowa pobudza refleksję. By gruntownie przemyśleć zagadnienie, trzeba je ująć w słowa.
Nieraz by rzecz porządnie zrozumieć, musimy ją komuś przedstawić.
Bez rozmów wiele myśli nie poczęłoby się lub nie rozwinęło, a może nawet inteligencja by marniała.
Stara to prawda. Już Kwintylian pouczał, iż pobudzać trzeba i podnosić myśl, która w odosobnieniu albo gnuśnieje i jakby w ciemni pokrywa się pleśnią, albo przeciwnie, puszy się pustym przeświadczeniem: nieuniknioną bowiem jest rzeczą, iż zbyt wiele przypisuje sobie ten, kto siebie z nikim nie porównuje.

Mikołaj Rej wiedział, że (…) nie tylko czytanie, ale i rozmowy poczciwe mogą niemałe ćwiczenia do rozumu podawać; a znów Michel Montaigne zalecał rozmowę jako najbardziej owocne i naturalne ćwiczenia umysłu. Rzeczywiście, styl myślenia rozwija się zwłaszcza we wczesnej młodości — bardziej pod wpływem rozmów niż lektur.
Angielski filozof John S. Mill przyznaje w Autobiografii, że wiele książek napisał pod wpływem rozmów przeprowadzanych z kolegami systematycznie dwa razy w tygodniu. Celem zajęć seminaryjnych na wyższych uczelniach, przynajmniej w założeniu, jest nie tyle wprawianie się w wyrażaniu opanowanej wiedzy, ile rozwijanie chłonności umysłu i, może przede wszystkim, umiejętności kojarzenia i wnioskowania, słowem – poruszania myśli, by nie gnuśniała, a tym bardziej by nie pokrywała się pleśnią.
Najpełniej człowiek dojrzewa w aktach twórczych, nawet maleńkich.
Twórczość
Rozmowa to dostępna dla wszystkich forma umysłowej twórczości. Tak, bo w znaczeniu psychologicznym twórczością jest nawet samodzielne formułowanie myśli, nawet opisywanie wrażeń (ale nie bezmyślne paplanie). W tym znaczeniu twórczością jest także wyrabianie sobie poglądów (ale nie kopiowanie cudzych), zajmowanie stanowiska wobec zdań czytanych lub wysłuchiwanych (ale nie automatyczne ich akcentowanie albo odrzucanie). Ciekawa rzecz: nie zawsze ustosunkowujemy się do tego, co czytamy, natomiast prawie zawsze ustosunkowuje my się do tego, co słyszymy w rozmowie. Nauka książkowa jest to ruch mdły i słaby — tłumaczył Montaigne — podczas gdy rozmowa uczy i ćwiczy zarazem. Chociaż…
…